Transities in het sociale domein

De komende jaren worden burgers en gemeenten geconfronteerd met een drietal transities in het sociale domein. Bij alle niet-medische ondersteuning aan burgers zal de komende jaren de gemeente een centrale rol gaan krijgen, daar waar nu met name de landelijke overheid nog sterk aanwezig is.

Deze drie transities zijn:

• de wet “ Werken naar vermogen” (voorheen onder andere Wajong en WSW)
• de omvorming van AWBZ-begeleiding naar WMO
• de omvorming van de Jeugdzorg.

De regering heeft een viertal redenen om deze transities in te voeren:

• de wens een kleinere overheid te hebben betekent het afstoten van taken
• zorg en ondersteuning kan doelmatiger plaats gaan vinden als de lokale overheden hier een regierol in gaan krijgen
• de lokale overheid kent burgers het beste
• door de kleinere afstand tussen burgers en lokale overheid heeft een meer integrale werkwijze een grotere kans van slagen.

Vanuit de gedachte dat lokale overheden doelmatiger kunnen werken dan de landelijke overheid zal er een bezuiniging plaats vinden op de budgetten die worden overgedragen aan de gemeenten. Hoe groot deze bezuiniging zal zijn is nog niet over de gehele linie bekend. Er is bovendien nog een groot aantal details in te vullen, nog los van de denkbare situatie dat de noodzakelijke wetgeving niet ongeschonden door de Eerste Kamer komt, waar dit kabinet zoals bekend geen meerderheid heeft.

De voorbereiding op deze drie transities gaat overigens gewoon door. Dat is ook wel logisch want de bezuinigingen zijn al ingeboekt en de tijd die er nog is is hard nodig om alle details tijdig ingevuld te krijgen.

Onze partij ziet bij deze drie transities zowel kansen als bedreigingen. Als grootste kans zien we de mogelijkheid beter en doelmatiger te werken wanneer de gemeente de haar toegekende regierol goed kan gaan invullen. Als grootste bedreiging zijn we de tijdsdruk: drie transities in een korte tijdspanne is met name voor kleinere gemeenten mogelijk een struikelblok. Hoewel we zeker niet somber zijn over de prioriteit die deze transities bestuurlijk en ambtelijk krijgen binnen onze gemeente is de omvang van het ambtenarenapparaat ook niet dusdanig dat we ons geen zorgen maken. Als een aantal ambtenaren op sleutelposities onverwacht uitvalt zijn de gevolgen voor de voortgang niet te overzien. Daarnaast maken we ons zorgen over het groot beroep dat wordt gedaan op mantelzorgers. Wordt de belasting voor deze groep niet te groot?

De drie transities hebben als logisch neveneffect dat gemeentes beleid zullen moeten gaan maken, en dat de lokale politiek dus keuzes zal moeten gaan maken. Onze gemeente heeft een groot aantal zorgorganisaties binnen haar grenzen en dat maakt dat Goirle bovengemiddeld de gevolgen gaat ondervinden van de drie transities. Wat ons betreft zal dit onderwerp niet onderbelicht blijven bij de komende gemeenteraadsverkiezingen. De LRG kan op dit moment, evenmin als andere partijen dat kunnen, alle gevolgen van de drie transities niet overzien. Wel zijn we van mening dat ons sociale gezicht zichtbaar moet blijven in de keuzes die gemaakt moeten worden, en dat we burgers nu niet in de kou mogen laten staan. Dat heeft gevolgen voor andere beleidsterreinen, omdat we een euro maar een maal kunnen uitgeven, maar ook hier zullen we onze verantwoordelijkheid moeten nemen, zoals we dat immers al jaren doen.